Czy układ ławek w klasie szkolnej ma wpływ na wyniki uczniów?
Dzisiejsze czasy stawiają przed szkołą wiele wyzwań. Dotyczą one nie tylko programu nauczania, ale także odpowiedniego systemu strukturalno – organizacyjnego. Koniecznym więc jest, aby dyrektorzy placówek i nauczyciele w nich pracujący odeszli od konserwatywnego podejścia do całego procesu nauczania. Coraz częściej specjaliści wskazują, że już nawet sam układ ławek w klasie ma niezmiernie duże znaczenie. Wielu dydaktyków zauważa jednak duży problem, gdyż nauczyciele prezentujący konserwatywne podejście do procesu dydaktycznego nie przystają do bardzo dynamicznie zmieniającego się świata.
Dlaczego układ ławek w klasie jest tak istotny?
Jak twierdzi dr Jolanta Nowak z Uniwersytetu im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy „ (…) fizyczne i mentalne kotwiczenie ucznia w ławce szkolnej skutecznie hibernuje jego aktywność poznawczą i wzmacnia submisyjność zachowań (…) ”. Z tego względu ławki szkolne nie powinny być sztywno ustawione według tradycyjnego podejścia, czyli biurko nauczyciela w centralnej przedniej przestrzeni i stoły uczniowskie ustawione szeregowo w jego stronę. Warto więc wypróbować inne rozmieszczenie mebli szkolnej, na przykład na kształt okręgu. Jest to wskazane szczególnie w przypadku lekcji o tematyce historycznej i społecznej czy zajęciach artystycznych, takich jak muzyka czy plastyka. Dzięki temu wszyscy uczniowie będą czuli się ważni, a komunikacja, również ta z nauczycielem, będzie ułatwiona i bardziej bezpośrednia. Ponadto dydaktycy zalecają również, nawet niewielką, zmianę ustawienia mebli do klasy szkolnej co najmniej raz na dwa miesiące. Oczywiście nie zawsze przestrzeń klasy pozwala na duże modyfikacje, jednak niewielkie są zawsze możliwe do wprowadzenia. Samo zajmowanie miejsc nie ma charakteru dobrowolnego, ale jest zarządzane przez nauczyciela.
Kto powinien wybierać poszczególne miejsca w ławkach szkolnych?
Problem stanowi również fakt, że sam wybór miejsc w ławkach szkolnych często ma charakter symboliczny . Może on bowiem zawierać komunikaty oceniające uczniów. Odzwierciedla on wtedy poziom sympatii i antypatii w relacjach osobowych, a przede wszystkim pokazuje sferę dystansu interpersonalnego na jaką przyzwala nauczyciel w kontakcie z uczniami. Nie jest to podejście wskazane ze względu na kształtowanie ich późniejszych relacji społecznych, co również jest jednym z zadań placówek dydaktycznych. Uczniowie kierowani do ostatnich, tak zwanych „oślich” ławek już na wstępie są stygmatyzowani jako ci gorsi i nie potrzebujący tyle uwagi co pozostała część klasy. Może się to przełożyć na późniejsze poczucie niskiej wartości i problemy w odnalezieniu się w innych grupach społecznych. Dlatego jak twierdzą eksperci w szkołach znaczenie ma nie tylko pozyskiwana wiedza, ale również to jak jest i w jakiej przestrzeni jest przekazywana.
Wymagania dotyczące mebli do klasy szkolnej
Kwestia wyboru poszczególnych mebli szkolnych jest ściśle regulowana przez zapisy ustawy o systemie oświaty i przepisami wykonawczymi. Jest to również sprawdzane przez Państwową Inspekcję Sanitarną, powołaną między innymi do sprawowania nadzoru nad warunkami higieny procesów nauczania i wychowania. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na dostosowanie mebli w szkole do wysokości ciała wszystkich uczniów placówek oświatowych. Z tego względu w szkole powinny być wydzielone specjalne sale przeznaczone dla najmłodszych, gdzie zastosowane zostaną najniższe ławki i krzesła. Tylko one pozwolą zachować odpowiednią postawę ciała i nie będą stanowiły przyczyny takich deformacji jak na przykład skrzywienie kręgosłupa. W idealnych warunkach w szkole powinny występować trzy zasadnicze rozmiary mebli przeznaczone odpowiednio dla uczniów klas najmłodszych, średnich i najstarszych. Oczywiście najczęściej nie jest to możliwe, dlatego bardzo dobrym rozwiązaniem są takie, które pozwalają na łatwe regulowanie wysokości. W takim wypadku mamy możliwość dostosować indywidualnie rozmiar do każdego z uczniów. Ponadto każda placówka edukacyjna powinna we właściwy sposób udokumentować dobór mebli szkolnych.
