Co to jest TIK w edukacji?

Cofnijmy się w pamięci kilka, kilkanaście lat i zastanówmy, jak wówczas wyglądała edukacja szkolna. Bazowała ona przede wszystkim na pomocach w formie papierowej, jak książki, zeszyty, drukowane i przekazywane uczniom materiały. Jedyny kontakt z technologią uczniowie mieli podczas lekcji informatyki, kiedy poznawali podstawowe funkcje komputerów. Mniejszym lub większym zainteresowaniem cieszyły się też szkolne projektory i wizualizery, które służyły do wyświetlania różnego rodzaju elementów graficznych (na przykład przygotowanych przez nauczyciela lub ucznia prezentacji) na specjalnie przystosowanym do tego ekranie. Nie każdy pedagog chętnie korzystał z tego typu rozwiązań. Decydowały o tym indywidualne preferencje w zakresie nauczania bądź brak umiejętności obsługi urządzeń czy ich ograniczona dostępność. A jak to wygląda dziś? Czy narzędzia TIK w edukacji zyskują na popularności? Czy stanowią realne wsparcie w codziennej pracy nauczycieli, zarazem uatrakcyjniając naukę uczniom? W niniejszym artykule wyjaśniamy, co w dzisiejszych czasach oznacza wykorzystanie technologii w szkole. Zachęcamy do czytania!

TIK w edukacji – co to jest i czego dotyczy?

Zastosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w szkołach może przyjmować różne formy, zarówno jeśli chodzi o pracę z komputerem, jak i innymi urządzeniami. Celem prowadzenia lekcji z ich użyciem jest wdrożenie podopiecznych w świat zaawansowanych, nowoczesnych rozwiązań, wzbudzenie nowych i rozwój już odkrytych zainteresowań, przekazanie umiejętności szybkiego wyszukiwania rzetelnych informacji oraz kontaktowania się z innymi ludźmi, niezależnie od tego, w jakim miejscu na świecie przebywają. Co więcej, TIK w nauczaniu rozwija też wyobraźnię, wspomaga kreatywne myślenie oraz urozmaica zajęcia. Z nowoczesnych technologii można korzystać podczas lekcji różnych przedmiotów – zarówno ścisłych, jak i humanistycznych. Zależnie od dostosowania poziomu przygotowanych ćwiczeń do wieku uczniów, sprawdzają się one i wśród najmłodszych, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z technologią, i wśród podopiecznych szkół ponadpodstawowych. To nie jedynie nauka, ale także wspaniała zabawa – indywidualna i grupowa.

Główne założenia TIK w nauczaniu

Trudno nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że dzisiejszy świat w bardzo szybkim tempie pędzi do przodu, a umiejętność zachowania podzielności uwagi i wielozadaniowość stanowią coraz ważniejsze kwestie. Również uczniowie, zarówno ci, którzy dopiero zaczynają naukę w szkołach podstawowych, jak i kontynuujący ją na kolejnych etapach edukacji przywykli do odbierania jednocześnie wielu bodźców, a skupienie się na jednej, monotonnej czynności (na przykład schematyczne notowanie słów nauczyciela) często wywołuje znudzenie, a w związku z tym rozproszenie uwagi. W świetle tego rodzi się kluczowe w szkolnictwie pytanie, a mianowicie − czym zainteresować uczniów? Niewątpliwie pomocny w tym jest sprzęt TIK. Poniższa krótka lista przedstawia najważniejsze założenia wykorzystywania zaawansowanych technologii w szkołach:

• oddziaływanie na wiele zmysłów równocześnie, co wspomaga proces przyswajania wiedzy,
• nauka korzystania ze zdobytych informacji i przekształcania ich,
• wskazanie kierunku w zakresie tego, jak odpowiedzialnie korzystać z nowoczesnych rozwiązań i jak szeroko mogą być one stosowane,
• urozmaicanie lekcji,
• krok w stronę rozbudzania i rozwijania zainteresowań uczniów.

Profesjonalne narzędzia TIK w edukacji wczesnoszkolnej

O ile kiedyś pierwszy kontakt z komputerem dziecko miało dopiero w szkole, obecnie nawet najmłodsi potrafią biegle wykorzystywać możliwości nowoczesnych technologii – szybko przyswajają wiedzę związaną z obsługą urządzeń, a zabawa z tego typu nowoczesnymi sprzętami zazwyczaj jest dla nich atrakcyjna i zajmująca. Dzięki wykorzystaniu narzędzi TIK w nauczaniu najmłodsi zazwyczaj wykazują więcej motywacji podczas zajęć zmierzających do rozwijania różnych umiejętności. Ponadto mają pewność, że sprzęt umożliwia wielokrotne wykonywanie tych samych zadań na drodze do osiągnięcia biegłości w ich rozwiązywaniu. Dzięki temu w atmosferze bezpieczeństwa podejmują kolejne próby aż do uzyskania satysfakcjonujących efektów, rozwijając jednocześnie poczucie sprawczości. Istotny jest również fakt, że na tego typu zajęciach dziecko może poznać wiele programów edukacyjnych i aplikacji, które z dużą dozą prawdopodobieństwa rozwiną w nim zainteresowania w zakresie konkretnego obszaru, co niewątpliwie posłuży jako cenna wskazówka przy wyborze przyszłej drogi zawodowej. Bez wątpienia wykorzystanie technologii w szkole na zajęciach wpłynie pozytywnie na ogólny rozwój uczniów.

TIK w nauczaniu starszych klas

W przypadku uczniów, którzy mają za sobą już kilka lat nauki według tradycyjnych metod, innowacja, jaką stanowią narzędzia TIK w edukacji, będzie miłą odmianą. Przede wszystkim umożliwi im rozwój odkrytych już zainteresowań. Co więcej, uczniowie starszych klas, którzy powoli przygotowują się do wyboru dalszych zawodowych dróg, mają szansę poprzez zaawansowane technologicznie urządzenia poznać wiele sposobów na szybsze przyswajanie nowych informacji oraz przekazywanie ich innym. W przyszłości zyskają dzięki temu okazję do skutecznej nauki niezbędnych do opanowania zagadnień bądź też do samodzielnego prowadzenia efektywnych szkoleń z użyciem nowoczesnych technologii. Jeśli chodzi o kadrę nauczycielską, warto, by odpowiednio dostosowywała poziom przygotowywanych na zajęcia w starszych klasach zadań, tak aby okazywały się atrakcyjne i angażujące.

Sprzęt TIK – popularne rozwiązania

Aby móc wprowadzić na zajęciach elementy bazujące na technologiach informacyjno-komunikacyjnych, niezbędne jest do tego specjalne wyposażenie. Co więc powinny posiadać placówki, by w pełni wykorzystywać zasoby multimedialne, różnego rodzaju programy, aplikacje i inne narzędzia TIK w nauczaniu? Nieodzownym elementem dzisiejszych pracowni edukacyjnych są komputery, lecz nie wszystkie lekcje odbywają się w salach, gdzie każdy z uczniów ma indywidualny dostęp do urządzenia. Z tego względu przyda się też inny sprzęt TIK, jak na przykład multimedialna tablica interaktywna czy cieszące się rosnącą popularnością drukarki 3D i długopisy 3D, pozwalające uczniom na projektowanie i samodzielne tworzenie drobnych przedmiotów oraz pomocy naukowych w trójwymiarowych formach. Nauczyciele mogą wykorzystać również fakt, że podopieczni zwykle mają przy sobie smartfony i przygotować bazujące na aktualnie omawianym materiale quizy do wykonania z ich pomocą. Interesujących pomysłów na wykorzystanie technologii w szkole jest naprawdę wiele!

Uwielbiane przez uczniów narzędzia TIK w edukacji – programy i aplikacje

Ze względu na fakt, że nowoczesne sposoby nauczania często uwzględniają techniki multimedialne, tworzenie przez uczniów różnego rodzaju grafik i animacji nie stanowi dziś najmniejszego problemu. Co więcej, są to zadania, które z dużym prawdopodobieństwem przydadzą się w tzw. zawodach przyszłości. A które programy i aplikacje to najchętniej stosowane narzędzia TIK w edukacji? Canva oraz Gloster idealnie nadają się do przygotowywania wszelkiego typu projektów graficznych, zwłaszcza plakatów. Graffiti Creator przyda się natomiast w tworzeniu logotypów, napisów oraz często zamieszczanych na grafikach tytułów. Jeśli chodzi o Animato, służy do wykonywania animacji, natomiast Slideful do przygotowywania pokazów slajdów. Wśród edukatorów dużym zainteresowaniem cieszy się też Kahoot, aplikacja umożliwiająca tworzenie dla uczniów quizów. Ponadto nauczyciele często korzystają też z internetowych zasobów darmowych komiksów, krzyżówek, wykreślanek i innych tego typu pomocy. Wiele aplikacji powstało też po to, by móc tworzyć projekty obiektów drukowanych następnie trójwymiarowo.

W jakich obszarach stosuje się narzędzia TIK w nauczaniu?

Co jest rolą nauczyciela we wdrażaniu metod nauczania przy pomocy nowoczesnych technologii? Czym powinien się on inspirować podczas przygotowywania tego typu lekcji? Jak wcześniej wspomnieliśmy, znaczenie ma dobór odpowiednich ćwiczeń do wieku i poziomu uczniów, lecz to nie wszystko. Nie wystarczy jedynie wybór kilku przykładowych pomocy, by stworzyć atrakcyjne dla podopiecznych zajęcia, nauczyciele również powinni zaangażować się w rozwój, którym nieustannie ulegają narzędzia TIK w edukacji. Czym wyróżniają się aktualne trendy w zakresie stosowania nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych w szkołach? Wśród uczniów najmłodszych klas wymienić można cztery najpopularniejsze elementy urozmaicające zajęcia: kodowanie, gamifikacja, programowanie oraz lekcje odwrócone. A czym charakteryzują się te poszczególne zagadnienia? Już wyjaśniamy!

TIK w nauczaniu – kody QR

Czym jest kodowanie? Wielu osobom kojarzy się ono z rozszyfrowaniem tajnych zapisów. I słusznie. Co ma z tym wspólnego wykorzystanie technologii w szkole? Wiele, kody bowiem czytać można też za pomocą specjalne przystosowanych do tego aplikacji lub dzięki automatycznie zastosowanej funkcji w smartfonach. To sposób na zainteresowanie dzieci oraz nauczenie ich praktycznych czynności. Fragmenty omawianych na lekcji utworów literackich odczytywane w zupełnie inny sposób z pewnością zachęcą uczniów do aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Do czego może przydać się taka umiejętność w codziennym życiu? Otóż na przykład kody QR, z którymi szczególnie chętnie pracują nauczyciele, są dziś powszechnie stosowane – w muzeach w celu doczytania we własnym zakresie dodatkowych informacji czy też w restauracjach, gdzie pod nimi ukryta jest karta menu. Tak więc wysnuć można wniosek, że narzędzia TIK w edukacji zapewniają znacznie więcej niż jedynie dobrą zabawę i innowację na tle klasycznych metod przekazywania wiedzy. Ponadto to też trening umiejętności w zakresie rozwijających się technologii, które bez wątpienia dzieci wykorzystają na co dzień.

TIK w nauczaniu – gry multimedialne

Kiedy dzieci chętnie się uczą? Z pewnością wtedy, gdy przyswajanie nowych informacji jest dla nich intrygującym i nieschematycznym procesem. Z tego względu tak dużą rolę odgrywa TIK w nauczaniu – narzędzia, które urozmaicają codzienne lekcje i wprowadzają uczniów w świat nowoczesnych technologii. Istnieje szereg sposobów, by ciekawie je wykorzystywać. W szkołach idealnie sprawdza się tzw. gamifikacja, czyli urozmaicenie lekcji poprzez stosowanie elementów gier. Wzbudzają one u dzieci pozytywne emocje, zdrową rywalizację, uczą zarówno osiągania sukcesów, jak i radzenia sobie z przegraną. Co więcej, tego typu multimedialne zabawy edukacyjne nakierowane są na rozwój u uczniów umiejętności planowania oraz wdrażania różnego rodzaju strategii, które przydadzą się im na przyszłej drodze zawodowej.

Kreatywne wykorzystanie technologii w szkole – programowanie

Kim jest programista? To osoba, która specjalizuje się w pisaniu programów komputerowych, gier oraz aplikacji przy posługiwaniu się tzw. językiem programowania. W ostatnich latach ten zawód cieszy się dużym zainteresowaniem na rynku. Warto zapoznać z tworzeniem prostych algorytmów również uczniów. Być może odkryją oni w sobie zupełnie nową pasję i spodoba im się logiczne myślenie przy jednoczesnym rozwijaniu wyobraźni. Jeśli chodzi o narzędzia TIK w edukacji, które umożliwiają prowadzenie lekcji z wdrożeniem elementów programowania, na uwagę zasługuje Scratch. To program stworzony do nauki poprzez zabawę. Uczniowie mogą zaprojektować w nim własną animację czy też nieskomplikowaną grę. Ze względu na prosty język programowania narzędzie nie będzie stanowiło problemu również dla nauczyciela, który sam musi je poznać przed przekazaniem go podopiecznym placówki.

TIK w edukacji – co to jest odwrócenie lekcji?

Jak wiadomo, każdy uczeń w innym tempie przyswaja wiedzę i uczy się efektywniej przy pomocy odmiennych metod. Niezwykle istotne jest z tego powodu urozmaicanie lekcji i pokazanie dzieciom różnych sposobów zapamiętywania oraz utrwalania zdobytych informacji. Niektórzy wykorzystują do tego obraz. Jedni chętniej przyswajają wiedzę przekazywaną w formie prezentacji, inni – krótkich filmików. Warto stosować różnego rodzaju narzędzia TIK w edukacji, by każdy uczeń odnalazł w nich inspirację dla siebie. Następnie, wykorzystując oferowane przez edukatora materiały, dzieci mogą tworzyć swoje projekty – mapy myśli, grafiki, stawiać pytania i samodzielnie szukać odpowiedzi, przygotowując listę tzw. Q&A (questions and answers). Warto tak zdobytą wiedzę i nowe umiejętności przećwiczyć poprzez zorganizowanie w szkole dnia tematycznego czy przedstawienia. Okazja nawiązująca do powtórki informacji pozwoli je przetworzyć, utrwalić i wskazać, jak korzystać z nich w codziennym życiu.

TIK w nauczaniu – co to oznacza dla nauczyciela?

Główną zaletą lekcji z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych jest fakt, że są one angażujące – nie tylko uczniów, lecz także stanowią miłą odmianę dla kadry pedagogicznej. Nie każdy edukator mimo wszystko chętnie wykorzystuje sprzęt TIK, gdyż wymaga to wcześniejszego samodzielnego zapoznania się z wdrażanymi technologiami. Jeżeli stanowią one dla nauczyciela nowość, z którą nie jest w stanie sobie poradzić, ale bardzo zależy mu na urozmaicaniu codziennych zajęć w taki sposób, ma możliwość skorzystania z różnego rodzaju szkoleń czy kompletnych gotowych programów przygotowujących do stosowania TIK w placówkach. Zajęcia szkolne bywają schematyczne, gdy nauczyciele rok w rok przerabiają z kolejnymi klasami nowe zagadnienia w identyczny sposób, nie zauważając, że świat nieustannie się rozwija i oferuje o wiele więcej skutecznych metod przekazywania wiedzy. Aby zainteresować uczniów technologiami informacyjno-komunikacyjnymi i odkryć ich zasoby, wystarczy po prostu się na nie otworzyć. To już połowa sukcesu!

Wszechstronne narzędzia TIK w edukacji – podsumowanie

Ciekawe i angażujące zajęcia zarówno dla uczniów, jak i dla kadry nauczycielskiej? To możliwe dzięki wdrażaniu do szkół innowacyjnych metod nauczania. Celem wykorzystania takich pomocy jak narzędzia TIK w edukacji jest rozwój kompetencji informacyjno-komunikacyjnych u dzieci, a tym samym przygotowywanie ich do pracy w zawodach przyszłości. Coraz popularniejsze w dzisiejszym świecie kody QR, różnorodne gry multimedialne czy ćwiczenie programowania to zadania, których z entuzjazmem podejmie się spragniony wiedzy oraz przygód uczeń. Rolą nauczyciela jest natomiast zapoznanie go z narzędziami służącymi do wykorzystywania nowych technologii – sprzętem, aplikacjami, programami i przygotowanie lekcji tak, by była dostosowana poziomem do konkretnej grupy wiekowej.

Zastanawiasz się nad wdrożeniem do prowadzonych przez siebie zajęć edukacyjnych nowoczesnych technologii? Życzymy wielu sukcesów podczas stosowania TIK w nauczaniu!